رابیتس (expanded metal) که به اشتباه به آن راویز نیز گفته میشود ورقه فولادی مشبکی است که در دسته بندی فلزات قرار میگیرند. این ورقها دارای ظاهری متفاوت با ورقههای ساده فلزی میباشند و دارای چشمههایی در اندازههای متفاوت هستند. این ورقه فولادی متشکل از انواع ورقهای گالوانیزه گرم میباشد و با استفاده از مفتولهای گالوانیزه رابیتس بندی به شکل یک لایه به شبکه فرعی متصل میشود. رابیتس از کشش عرضی و پرس ورقهای گالوانیزه تولید میشود و در انتها پس از گذر از مرحله برش، آماده استفاده میگردد.
رابیتسها در صنعت ساختمان سازی کاربردهای متنوعی دارند ولی به دلیل قرار گرفتن به عنوان پایه کار هیچ وقت به چشم نمیآیند به عنوان مثال رابیتس در کارهای تزئینی ساختمانها، بهبود پیوستگی عمومی سطوح مختلف مانند دیوار و سقف و همچنین فراهم کردن بستری مناسب برای تأسیسات الکتریکی مورد استفاده قرار میگیرد همچنین از ترک خوردگی و انفصال در کار جلوگیری میکند. از رابیتس در سقفهای کاذب، گچکاری، گچبری، پوشاندن بتن سیمانی، ترمیم ترکهای ساختمانی و غیره نیز استفاده میشود.
رابیتس، به واسطه مزایای فراوانی که دارد دارای کاربردهای گوناگونی میباشد به همین دلیل در دنیا با چشمهها و ستونهای مختلفی تولید و عرضه میگردد. چشمههای رابیتس در شکلهای دایره ای، مربعی و لوزی وجود دارند که در ایران چشمههای رابیتس بیشتر در ظاهری شبیه به متوازی الاضلاع با دو زاویه حاده (تند) و دو زاویه منفرجه (باز) تولید میشود.
میتوان دلیل متداول بودن این نوع چشمهها را توانایی بالای آنها در جذب انرژی و مستهلک کردن آن بیان کرد. از دیگر دلایل آن میتوان به مقاومت رابیتس در برابر تغییر شکل مکانیکی بعد از رابیتس کاری (یا اصطلاحاً راویز کاری ) اشاره کرد به این معنا که پس از نصب، رابیتس مقاومت لازم برای جلوگیری از تغییر شکل را دارد.
از دیگر مواردی که در تولید رابیتسها باید به آن توجه داشت، سایز و زاویه شبکههای آن است که بر چگونگی جذب انرژی و نحوۀ پخش آن در ورق تاثیر خواهند گذاشت. اندازه زاویههای شبکههای رابیتس دارای استاندارد خاصی میباشد. زاویههای بزرگتر دارای مقاومت کمتری میباشند زیرا فضای زیادی درون آن وجود خواهد داشت همچنین اگر این زاویهها خیلی کوچک باشند نیز موجب کاهش مقاومت آن میشود. به همین دلیل لازم است تا زاویه مناسب آن رعایت شود.
رابیتسها را میتوان به دو دسته تقسیم بندی کرد: برحسب ستون و برحسب وزن.
دسته بندی بر حسب ستون: دلیل دسته بندی رابیتس بر حسب ستون این است که یک برگ رابیتس معمولاً از تعداد مشخص شدهای ردیف تشکیل شده است و بر همین اساس هم آن را نام گذاری کرده اند.
بر حسب وزن: به جهت کلفتی ورقی که برای تولید رابیتس استفاده میشود، هر برگ از آن وزن خاص خود را دارد.
برای مثال وزن رابیتس ۹ ستونۀ سبک معادل 660 گرم، وزن ۹ ستونۀ نیمه سنگین معادل 790 گرم، و وزن ۹ ستونۀ سنگین وزن هم معادل ۸۷۰ گرم، می باشد. علاوه بر این رابیتسهای ١١ و ١٣ ستونۀ سبک، نیمه سنگین و سنگین نیز هر کدام وزن خاصی دارند. البته در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته تعداد این ستونها به 17 عدد هم میرسد اما در کشور ایران فعلا تا 13 ستون مورد مصرف قرار میگیرد. اغلب رابیتسهای دارای 13 ستون از وزن بالاتری برخوردار هستند و علاوه بر این، کیفیت بالاتری هم نسبت به سایر این محصولات دارند و از ملات کمتری برای اجرای آنها استفاده میشود.
وجود چشمههای کوچک و زیاد در رابیتسها به گونه ای است که اجازۀ عبور جریان هوا، آب و نور را میدهد و همزمان یک مانع فیزیکی برای مواد بزرگتر ایجاد میکند که میتوان آن را جزو مزایای رابیتس به حساب آورد که موجب استفاده در ساخت قفس نیز میشود.
از دیگر مزایای رابیتس میتوان به لبۀ بی حفاظ آن اشاره کرد که میتواند کشش و انقباض بیشتری تحمل کند که باعث استفاده از آن در کت واک و یا پوشش زهکشی میشود.
یکی دیگر از مزایای رابیتسها این است که رابیتس هیچگاه به طور کامل بریده نشده و دوباره متصل نمیشود و این موجب میشود تا مقاومت خود را حفظ کند پس در نتیجه این شبکۀ فلزی دارای مقاومت و دوام بالایی است. رابیتس میتواند بیشتر از یک ورق فلزی ساده فشار را تحمل کند زیرا به خوبی میتواند این فشار را در سراسر ورق پخش کند.
مزیت دیگر رابیتس را میتوان در دسترس بودن مصالح مورد استفاده در رابیتس کاری بیان کرد. همچنین میتوان به خاصیت سفارشی سازی بالا و در دسترس بودن در طرحها و سبکهای مختلف اشاره نمود.
ماندگاری و مقاومت بالا و تحمل وزن زیاد و مناسب برای اجرای گچ کاری را میتوان از دیگر مزایای رابیتس بیان کرد.
به صورت موردی میتوان دیگر مزایای رابیتسها را اینگونه بیان کرد:
کاربردهای رابیتس
با توجه به مزایای رابیتس که در بالا به آن اشاره شد، استفاده از آن بسیار گسترده است. عمده مصرف آن در صنعت ساخت و ساز است. این ورق مشبک بیشتر برای انجام گچ کاری سقف، سیمان کاری نما و همچنین نگهداری ملات به منظور سنگ کاری استفاده میشود.
بدین صورت که ابتدا رابیتس توسط سیم رابیتس بندی به میلگرد متصل میگردد و عملیات کچ کاری بر روی آن انجام میشود. رابیتس سقف، به خصوص رابیتس کاری سقف آشپزخانه و پذیرایی به این صورت انجام میگیرد.
یکی دیگر از کاربردهای رابیتس، استفاده از آن در نقاط قطع بتن ریزی بخصوص در فنداسیون است. این نقاط با توجه به اهمیت آن می بایست از قبل توسط مهندسین عمران مشخص شود. این موضوع بخصوص در بتن ریزی های حجیم کاربرد دارد.
از دیگر کاربردهای رابیتس ساخت قفس آهنی است که مقاومت بالای آن نسبت به توریها از جمله توری مرغی دلیل کاربرد زیاد رابیتس برای ساخت این قفس هاست.
رابیتس در صنعت مجسمه سازی به خصوص پیکر تراشان از محبوبیت ویژهای برخوردار است و توسط هنرمندان استفاده میشود. مجسمه سازان از رابیتس برای فرم دادن سطوح سه بعدی پیچیده و منحنیهای مرکب که در نهایت با گچ یا خاک رس و یا متریال دیگر پوشانده میشوند استفاده میکنند. برای مثال Niki de Saint Phalle استفادۀ گسترده ای از رابیتس برای ساختن سطوح منحنی در مجسمههای معماری بزرگ خود در ایتالیا کرده است.
از رابیتسها معمولا به عنوان یک عامل تقویتی استفاده میشود زیرا دارای مقاومت بالایی میباشد. از دیگر کاربردهای رابیتس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
همانطور که گفت شد، کاربردهای رابیتس به گونه ای است که معمولا در زیر سطح قرار میگیرند و با توجه به اندودهایی که روی آنها قرار داده میشوند، در تماس با رطوبت هستند بنابراین باید جنس مطالح ساخته شده در برابر رطوبت مقاوم باشند از طرفی نیز با توجه به اینکه رابیتس در داخل کار قرار میگیرد، دسترسی به آن بسیار سخت میباشد؛ بنابراین باید رابیتس را از جنسهای مقاوم مانند ورق گالوانیزه ساخته شوند.