سیم بکسل که به آن طناب فولادی (Wire rope) نیز می گویند، یک نمونه طناب است که از الیاف فولاد تهیه شده است. اولین سیم بکسل در جولای سال ۱۸۳۴توسط شخصی به نام ویلهلم آگوست ژولیوس آلبرت به صورت دستی ساخته شد، که طول آن ۳۸۴ متر بود. از این سیم بکسل در معدن نقره کارولین واقع در کوههای هارز استفاده شد.
برای ساخت سیم بکسل، چند مفتول فولادی را به هم پیوند میدهند. سیم بکسل يك قسمت مركزی دارد که به آن مغزی میگویند. چند رشته به دور مغزی به صورت مارپيچ، پیچیده میشود. رشتههایی که دور مغزی سیم بوکسل هستند، هر کدام از چند سیم مفتول تشکیل شده اند كه آنها هم به طور مارپيچ به دور يك مفتول مركزی پیچیده شده اند.
سیم بکسل متعلقاتی برای اتصال دارد که گوشواره، حلقه، مهارکش، بست بکسل، شگل و… را شامل میشود. که این وسیلهها کاربرد زیادی در بلند کردن اجسام در صنعت دارند.
• سیمها (Wire): که به دور هم تابیده میشوند و رشته را میسازند.
• رشته(Strand): که به صورت مارپیچ دور یک هسته یا مغزی پیچیده میشود.
• هسته یا مغزی (Core): قسمت اصلی سیم بکسل مغزی میباشد. جنس آن الیاف گیاهی یا مصنوعی و یا فولادی است.
همانطور که اشاره شد مغزی سیم بکسل از دو نوع فولادی و کنفی تشکیل شدهاند که با IWRC و FC معرفی میشوند. اگر سیم بکسل دارای مغزی فولادی باشد، استحکام آن بیشتر است، که باعث میشود انعطاف آن کمتر شود. به همین منظور باید برای هر کاربردی مغزی مناسب استفاده شود.
مفتول فولادی بدون پوشش، در جاهایی که زنگ زدگی کمتر رخ میدهد، بیشتر کاربرد دارد.
روی مفتول فولادی گالوانیزه فلز قرار دارد به همین علت در برابر زنگ زدگی و رطوبت مقاومتر است. از این مفتول در صنایع کشتیرانی و امور دریایی بیشتر استفاده میشود.
همان طور که از نام مفتول فولادی ضد زنگ مشخص است، در برابر زنگ زدگی مقاوم است. علاوه بر این میتواند در حرارت بالا و تا حدود ۱۰۵۰ درجه سانتیگراد نیز مقاومت کند. مفتول فولادی ضد زنگ در صنایع غذایی، شیمیایی، دارویی و … کاربرد دارد.
سیم بوکسل بافتهای متفاوتی دارد. تفاوت این سیم بوکسلها میتواند در قطر مفتول، نحوه قرارگیری مفتولها در هر رشته و نوع بافت باشد که به هر نوع از سیم بوکسلها ویژگیهای خاصی میدهد.
در نوع بافت سيل، مفتولهایی اطراف مفتول اصلی هستند که تعداد آنها برابر است و با هم رشته طناب را ایجاد میکنند. در بافت سيل، در هر ردیف بافت قطر همه مفتولها به یک اندازه است، ولی قطر مفتولهای بيرونی بیشتر از قطر مفتولهای درونی است که در نتیجه به دلیل ضخامت مفتولهای بیرونی، در برابر سایش مقاومت زیادی را نشان میدهند.
در ردیف بیرونی این نوع بافت، یک در میان، مفتولهای نازک و ضخیم وجود دارد. به دلیل ترکیبی بودن این مفتولها، سیم بکسل با بافت وارینگتون نسبت به بافت سیل انعطاف پذیرتر است.
در این نوع بافت، قطر مفتولها در تمام ردیفها به یک اندازه است و در فضای خالی فیلر قرار دارد. فیلر به مفتولهای نازکی گفته میشود که بین مفتولهاي ردیف بیرونی و ردیف درونی قرار دارند.
طنابهایی با بافت فیلر دارای سطح فلزی بیشتری هستند و انعطاف پذیرتر و در برابر سایش مقاومتر میباشند.
در این نوع بافت، مفتولهایی که رشتهها را ایجاد میکنند از نظر قطر به یک اندازه هستند. طنابهایی با بافت استاندارد به دلیل انعطاف زیاد در صنایع کاربردهای متنوعی دارند.
در تمام صنایع و هر کجا نیاز به جا به جایی کالا باشد، سیم بکسلهای ساخته شده از مفتول کاربرد دارد. سیم بکسل در صنایع زیر کاربرد دارد:
سیم بکسلهایی که از مفتول ساخته شه اند، در جاهای مختلفی و به شکلهای مختلفی دیده میشود: سیمهای قدرتمندی که در معدنها به کار میرود، سیمهای ظریفی که در ترمز دوچرخهها استفاده میشود، طنابهای ثابتی كه با نیروی بالا برای نگهداری پلهای معلق کاربرد دارد، طنابهایی که در جرثقيلها و آسانسورهایی كه مداوم در حال حركت هستند استفاده میشود و....
همچنین سیم بکسل حتی با وجود گذشت دو قرن از تولید آسانسورهای کششی همچنان یکی از قسمتهای مهم آن هاست و یک وسیله مناسب برای جابجایی در صنعت آسانسور میباشد.
امروزه سیم بکسلهای بسیاری با ویژگیهای متفاوت تولید میشود و تنها معیار مناسب بودن یک سیم بکسل کشور سازنده آن نیست؛ هر نوع از سیم بکسل باید در جای مناسب خود استفاده شود ممکن از یک سیم بکسل کیفیت بسیار خوبی داشته باشد و در جای نامناسبی استفاده شود و حادثه آفرینی کند.